Konteksty 2017: Inhalacja sztuką

Inhalacja sztuką
VI Festiwal Sztuki Efemerycznej w Sokołowsku
Konteksty 2016

Największą instalacją tegorocznego Festiwalu jest Tężnia Sztuki, która stanęła tuż przy sokołowskim Laboratorium Kultury. Jej autor, Robert Kuśmirowski, nazywany jest „geniuszem atrapy” z powodu zbierania i wykorzystywania przedmiotów, które już gdzieś zaistniały. Jednak nie jest to zwykłe „fałszerstwo”, o co również był posądzany przez krytyków sztuki. Kuśmirowski przede wszystkim odwołuje się do pamięci oraz nostalgii towarzyszącej sztukom wizualnym. W jego pracach poruszany jest temat przemijalności, nietrwałości materii, a także śmierci.
Tężnia zaprezentowana na Kontekstach 2016 to kilkumetrowa konstrukcja
z drewna, na którą składa się wiele przęseł wypełnionych przeróżnym inwentarzem. Jak sam autor mówi: są to przedmioty, które gromadził przez przeszło 12 lat. Trzeba jednak zauważyć, że w Tężni nie panuje całkowity chaos. Sektory są uporządkowane gabarytowo, tematycznie, a także kolorystycznie lub ze względu na materiał. Niszczejące i niepotrzebne rzeczy odnalazły tutaj drugie życie, a wystawione na warunki atmosferyczne przemieniają się. To wszystko dla estetycznych i wewnętrznych doznań obserwatorów, których, tak jak autora, interesuje sztuka przemijania. Kuśmirowski i sama nazwa instalacji sugerują związek znaczeniowy z tężniami solankowymi, na kształt których pogoda ma równie wielki wpływ, a same mają uzdrawiające działanie. Jak dalej mówi autor: „To inhalacja sztuką
i samej sztuki wyprowadzonej z magazynów. Początkowa obserwacja/inhalacja pojedynczego zbioru Tężni będzie prowadzić jedynie
do wyodrębnienia składowych elementów jednego przedmiotu, później zacznie obejmować również relacje miedzy elementami, np. układ, ich proporcje, stosunki przestrzenne czy koloryt. To dopiero umożliwi wierne zrekonstruowanie analizowanej całości, czyli prawidłową syntezę tężenia sztuki”¹. Obserwator, spędzając czas „wewnątrz” Tężni, jest w stanie dostrzec wiele symbolicznych związków. Tak np. w przęśle wypełnionym inwentarzem związanym z pracą w kopalni możemy dostrzec metalową klatkę na ptaka.
Dla wielu ludzi będzie to element niespójny z resztą, jednak niegdyś schodzenie pod ziemię z tym małym zwierzęciem mogło ostrzec przed ulatniającym się gazem i uratować górnikowi życie.
Tężnia sztuki to obowiązkowy przystanek na tegorocznym Festiwalu Sztuki Efemerycznej. Ważne jest jednak nie samo przejście przez instalację,
a spędzenie w niej co najmniej kilkunastu minut, wdychanie wszystkich opowieści i wspomnień. Przedmioty, które zaczynają opowiadać nam historie, powinny być nie tylko nauką o przemijaniu, ale „uzdrowieniem”.

Dorota Szafranko

¹ Robert Kuśmirowski, katalog do wystawy w Galerii Labirynt, 2014.